Giải pháp xử lý ẩm cho sấy khô và bảo quản hạt giống

Giải pháp xử lý ẩm cho sấy khô và bảo quản hạt giống

Những điều kiện sấy khô và bảo quản không thích hợp trong quá trình xử lý hạt giống có thể gây ra tác động tiêu cực đến tuổi thọ của chúng. Tổn thất về khả năng phát triển, đổi màu, sản sinh độc tố và sự sinh sôi nấm mốc có thể diễn ra nhanh chóng nếu không có những biện pháp phòng ngừa thích hợp.
Sấy khô hạt giống:
Lượng hơi ẩm hiện diện trong hạt giống ảnh hưởng trực tiếp đến cả chất lượng và khả năng lưu trữ trong ngắn hạn và dài hạn của chúng. Nói chung, sây khô hạt giống để đạt được mức độ ẩm bên trong chúng từ 4 – 6% sẽ làm chậm một cách đáng kể tốc độ hư hỏng của hạt.

Giải pháp đơn giản nhất và đạt hiệu quả kinh tế cao nhất là giải phóng lượng hơi ẩm trong sản phẩm ra môi trường không khí xung quanh. Điều này có thể đạt được một cách tốt nhất thông qua máy xử lý ẩm công nghiệp hoạt động theo nguyên lý hấp thụ hơi ẩm. Máy xử lý ẩm công nghiệp Bry-Air, bằng cách duy trì một mức độ hơi ẩm thấp hơn trong không khí, có thể gia tăng khả năng sấy và tốc độ sấy. Theo kinh nghiệm, để tối ưu hóa khả năng sấy với mức tiêu thụ điện năng tối thiểu, và để giữ được khả năng nẩy mầm trong hạt giống, cần đảm bảo nhiệt độ sấy ở mức 380C và độ ẩm tương đối ở mức 5%.

Bảo quản hạt giống:
Việc bảo quản hạt giống an toàn là điều quan trọng vì nhiều lý do. Tất nhiên hạt giống phải được bảo quản để sử dụng làm thực phẩm cho con người và động vật. Khả năng phát triển của hạt giống cũng phải được bảo vệ cho nhiều mục đích sử dụng khác nhau. Những yếu tố chính ảnh hưởng đến chất lượng của hạt giống là:
- Việc xử lý hạt giống trong quá trình thu hoạch.
- Dạng xử lý hạt giống.
- Phương pháp sấy khô.
- Kiểm soát môi trường trong suốt quá trình lưu trữ, đặc biệt là nhiệt độ và độ ẩm tương đối.

Với những yếu tố được liệt kê ở trên, chúng ta sẽ xem xét chi tiết hơn đến một khía cạnh rất quan trọng, đó là kiểm soát nhiệt độ và độ ẩm trong suốt quá trình bảo quản của nhiều loại hạt giống khác nhau. Chắc chắn là hai tham số quan trọng nhất trong việc xác định tuổi thọ của hạt giống là lương hơi ẩm bên trong hạt giống và nhiệt độ lưu trữ.
 

Điều kiện lưu trữ tùy thuộc vào mục đích sử dụng trong tương lai của hạt giống. Việc lưu trữ hạt giống đòi hỏi phải bảo vệ hạt tránh khỏi nước, nhiễm bẩn, động vật gặm nhấm, nắm mốc, hỏa hoạn…Tuy nhiên, độ ẩm tương đối và nhiệt độ là những yếu tố then chốt nhất để đảm bảo chất lượng hạt trong suốt thời gian lưu trữ. Hai yếu tố này liên quan mật thiết với nhau. Trong trương hợp lưu trữ ngắn hạn, mối quan hệ giữa chúng có thể được diễn tả theo một quy luật đơn giản, đó là nhiệt độ lưu trữ (tính bằng độ F) cộng với độ ẩm tương đối luôn bằng 100. Ví dụ, 60⁰F (16⁰C) tại mức độ ẩm tương đối 40% hoặc 55⁰F (13⁰C) tại 45% hoặc 65⁰F (18⁰C) tại 35%. Trong hầu hết các trường hợp nhiệt độ đọng sương được duy trì bên trong khu vực lưu trữ đạt xấp xỉ từ 1,5 - 2⁰C. Đây là điều kiện tốt cho lưu trữ ngắn hạn.   

Trong trường hợp lưu trữ dài hạn, việc xem xét nhiệt độ và độ ẩm tương đối có một chút khác biệt. Nếu nhiệt độ lưu trữ không vượt quá 16⁰C và độ ẩm tương đối không vượt quá 10%, hầu hết các loại hạt giống sẽ giữ được khả năng phát triển như lúc đầu trong vài năm. Hạt giống sẽ giữ được khả năng phát triển trong 20 năm hoặc hơn khi được lưu trữ tại nhiệt độ từ 1,5 – 4,5⁰C và độ ẩm tương đối 40%. Có một vài phương pháp được sử dụng phổ biến:

Cách thức thông thường

Những kho lưu trữ hạt giống quy mô lớn thường được xây dựng mà không kiểm soát không khí bởi vì chi phí dành cho hệ thống điều hòa quá cao. Những kho lưu trữ nhỏ thường có hệ thống điều hòa không khí, nhưng hiếm khi độ ẩm có thể được kiểm soát hiệu quả bằng hệ thống điều hòa không khí. Trong cả hai trường hợp, hạt giống có thể hấp thụ hơi ẩm từ không khí, làm giảm tuổi thọ hạt và thúc đẩy sự phát triển của nấm mốc.    

Một phương pháp có thể hạn chế đến mức thấp nhất vấn đề trên là đóng gói hạt giống trong những túi chống ẩm. Cách làm này có thể đem lại hiệu quả trong một số trường hợp, nhưng nó có một số hạn chế. Đóng bao hạt giống có thể hạn chế việc hấp thụ hơi ẩm, nhưng nếu hạt giống không được sấy khô một cách đồng đều trước khi đóng gói sẽ làm cho hạt mau hư hỏng. Điều này đặc biệt đúng trong những kho lưu trữ nhiệt độ thấp. Lượng hơi ẩm dư thừa sẽ ngưng tụ thành nước bên trong túi đựng hạt giống khi ở nhiệt độ thấp, làm cho nấm mốc sinh sôi nảy nở nhanh chóng. Việc đóng bao cũng tốn kém và hạn chế sự linh hoạt.

Một phương án khác là kiểm soát độ ẩm thông qua hệ thống điều hòa không khí. Hạn chế của phương pháp này là chi phí đầu tư ban đầu, chi phí vận hành và mức độ khô ráo có thể đạt được. Hệ thống điều hòa không khí phải lớn hơn bình thường, và tiêu tốn năng lượng tái gia nhiệt để trở thành một máy xử lý ẩm hiệu quả. Nó tương đối tốn kém để lắp đặt và vận hành. Nói chung, hệ thống điều hòa không khí không thể đạt được mức độ ẩm thấp theo như yêu cầu để lưu trữ hạt giống. Tại mức nhiệt độ và độ ẩm thấp, dàn lạnh sẽ đóng băng. Một điều rõ ràng là cần phải có một giải pháp hiệu quả hơn. Câu trả lời nằm ở máy xử lý ẩm công nghiệp hoạt động theo nguyên tắc hấp thụ.

Giải pháp xử lý ẩm

Các kho lưu trữ hạt giống cần vốn đầu tư rất lớn. Chi phí cho hạt giống lớn, và trong nhiều trường hợp nghiên cứu, hạt giống không thể thay thế với bất cứ giá nào. Tiền của và công sức bỏ ra có thể mất đi một cách nhanh chóng khi hạt giống bị nấm mốc tấn công. Nguyên nhân dẫn đến thiệt hại này là do quá nhiều hơi ẩm trong hạt giống kết hợp với nhiệt độ ấm cung cấp một môi trường lý tưởng cho vi khuẩn phát triển.

Máy xử lý ẩm công nghiệp hoạt động theo nguyên tắc hấp thụ hơi ẩm kiểm soát không khí xung quanh hạt giống để chúng không thể hấp thụ quá nhiều hơi nước làm cho nấm mốc phát triển. Giải pháp này sẽ giúp bảo vệ hạt giống tại bất kỳ nhiệt độ nào mà không gây ra vấn đề đóng băng và giảm hiệu quả.

Những ích lợi của giải pháp xử lý ẩm:

·         Kéo dài thời gian lưu trữ.

·         Cải thiện chất lượng không khí trong khu vực lưu trữ: khi nấm mốc được loại bỏ, môi trường làm việc cho nhân viên được cải thiện đáng kể. Môi trường khô ráo có thể giảm được lượng vi khuẩn sinh sôi chỉ bằng 1/10 so với bình thường.

·         Đảm bảo lưu trữ lạnh an toàn: tại nhiệt độ thấp hạt giống kéo dài tuổi thọ lâu hơn. Bởi vì máy xử lý ẩm công nghiệp hoạt động theo nguyên tắc hấp thụ làm việc hiệu quả tại nhiệt độ thấp cũng như nhiệt độ cao, vì thế có thể lưu trữ hạt giống tại bất kỳ nhiệt độ nào mà không phải lo lắng về độ ẩm cao.

·         Tránh được phí tổn tái đóng gói: máy xử lý ẩm công nghiệp hoạt động theo nguyên tắc hấp thụ giúp ngăn ngừa hiện tượng hồi ẩm, vì thế không cần phải đầu tư thời gian và tiền bạc để đóng gói hạt giống trong những túi chống ẩm.

·         Giảm chi phí: lưu trữ hạt giống tại mức độ ẩm thấp giúp tiết kiệm năng lượng, kéo dài tuổi thọ hạt giống và ngăn ngừa hao hụt trong lưu trữ. Những ích lợi này góp phần tiết kiệm chi phí.

 Phan Minh Tuấn